Do rzecznika konsumentów dochodzą sygnały, że na terenie naszego powiatu nadal co jakiś czas organizowane są pokazy, na których przedsiębiorcy oferują produkty o wątpliwej jakości i mocno zawyżonej cenie. Wśród tych produktów znajdziemy m.in. maty masujące, pasy masujące, podkłady terapeutyczne, rowery, multicookery, wyciskarki, odkurzacze, oczyszczacze powietrza, ozonatory, noże, naczynia itp. Rzecznik konsumentów przestrzega przed uczestnictwem w tego typu pokazach, gdyż konsumenci, pod wpływem chwili, zawierają umowy, od których trudno jest się uwolnić. Przepisy prawa, co prawda umożliwiają odstąpienie od zawartych w ten sposób umów, ale przepisy przepisami, a życie życiem. Jeżeli przedsiębiorca narusza prawo, bo np. nie spełnia obowiązku informacyjnego wobec konsumentów (tj. nie zdradza rzeczywistego, handlowego celu spotkania i wabi konsumentów pod pretekstem darmowych badań, gadżetów; nie informuje o prawie odstąpienia od umowy), pobiera cenę sprzedaży przed upływem terminu na odstąpienie itp., to nic dziwnego, że ignoruje prawa konsumenta w pozostałym zakresie.

Dla pełnego zobrazowania mechanizmu działania nieuczciwego przedsiębiorcy, przedstawię historię opowiedzianą przez jedną z konsumentek. Otóż… pewnego dnia zadzwoniła do niej bardzo miła pani z zaproszeniem na bezpłatne badanie wzroku. Pani poinformowała ją, że może zabrać ze sobą osobę towarzyszącą, której wzrok również zostanie zbadany. Konsumentka wraz z mężem udała się  do wskazanego lokalu (lokal gastronomiczny) licząc na profesjonalne badanie. Na miejscu było kilkunastu zaproszonych „pacjentów”. Całe „badanie” polegało na przyświeceniu małą latarką w oczy. Wynik miał przyjść sms-em za dwa tygodnie (później okazało się, że nie przyszedł w ogóle). Bezpośrednio po tym, rozpoczął się pokaz sprzętu. W wyniku znakomitego daru przekonywania przedsiębiorcy oferującego produkty, konsumentka podpisała umowę. Z dokumentu umowy wynikało, że jej przedmiot obejmuje: matę masującą, rower, multicooker, odkurzacz bezprzewodowy i ozonator, natomiast przedsiębiorca powiedział, że konsumentka płaci tylko za matę masującą, bo pozostałe produkty zostały wylosowane w loterii przez jej męża. Cena do zapłaty to 14 900,00 zł!!! Zakupione/wylosowane przedmioty zostały zawiezione do domu konsumentki. Przedsiębiorca pobrał od niej część ceny sprzedaży w wysokości 3 000,00 zł (na dokumencie umowy przedsiębiorca zaznaczył, że konsumentka wpłaciła nie 3 000,00 zł, a 2 000,00 zł!; konsumentka wówczas tego nie zauważyła). Pozostałą kwotę miała zapłacić w ciągu pięciu dni. Po głębszym przemyśleniu, postanowiła zwrócić towary. Skontaktowała się z przedsiębiorcą, i tu pojawił się problem. Przedsiębiorca próbował wpłynąć na zmianę decyzji konsumentki. Najpierw wspominał coś o obniżce ceny, następnie twierdził, że żadnych zwrotów nie przyjmuje, a na koniec „przestrzegał” przed ewentualną sprawą sądową, która będzie ciągnęła się latami. W ten sposób chciał zniechęcić konsumentkę do podejmowania jakichkolwiek czynności związanych z odstąpieniem od umowy. Przy tym był bardzo zuchwały i arogancki. Konsumentka wysłała oświadczenie o odstąpieniu od umowy, po czym kontakt z przedsiębiorcą się urwał. Na chwilę obecną sprawa jest w toku. Nie wiadomo, czy przedsiębiorca bezproblemowo zwróci wpłacone przez konsumentkę pieniądze.

Pamiętajmy zatem, że jeżeli skusimy się już na udział w takim pokazie zachowajmy zdrowy rozsądek i daleko posuniętą ostrożność. Uchroni to nas przed nieprzemyślanymi zakupami i negatywnymi konsekwencjami. Nie działajmy pod wpływem emocji i poczucia „niepowtarzalnej okazji”. Nie łudźmy się, że otrzymaliśmy coś „za darmo” (często kuszeni jesteśmy dodatkowymi bonusami, jeżeli kupimy daną rzecz). Jest to tylko element manipulacji przedsiębiorcy.  

Jeżeli zdecydujemy się na zakup, pamiętajmy, że:

- obecnie zakazane jest zawieraniu umów finansowych podczas pokazu; zawarta w takiej sytuacji umowa (np. kredytu) będzie nieważna i nie będzie wywierała skutków dla konsumenta;

- zakazane jest także przyjmowanie jakiejkolwiek płatności przed upływem terminu na odstąpienie od umowy;

- podpisując umowę sprawdźmy jej główne postanowienia – zwłaszcza przedmiot umowy, jego cenę, oznaczenie przedsiębiorcy; zwróćmy uwagę na inne podsunięte nam do podpisu dokumenty; dopilnujmy, aby otrzymać jeden egzemplarz umowy;

- przy wydaniu towaru sprawdźmy, czy jest kompletny i czy nie jest uszkodzony;

- przysługuje nam prawo odstąpienia od umowy w terminie 14 dni od dnia jej zawarcia; konieczne jest w tym przypadku złożenie przedsiębiorcy stosownego oświadczenia (wzór poniżej); konsument ma obowiązek zwrócić towar przedsiębiorcy nie później niż 14 dni od dnia, w którym odstąpił od umowy, chyba, że przedsiębiorca zaproponował, że sam odbierze towar (rzadko kiedy).  

Często zdarza się, że w umowach z góry zaznaczone jest, że „umowa zawierana jest na zaproszenie kupującego, w trybie art. 16 ust. 5 ustawy o wyrobach medycznych” (tak też było w opisanym przypadku). Zasadą jest, że umowa sprzedaży wyrobu medycznego zawarta poza lokalem przedsiębiorstwa jest nieważna. Powołany wyżej art. 16 ust. 5 ustawy o wyrobach medycznych daje „zielone światło” dla zawierania umów sprzedaży tych wyrobów poza lokalem przedsiębiorstwa, jeżeli umowa została zawarta podczas wizyty w domu konsumenta lub miejscu jego pobytu na jego wyraźne zaproszenie. Zacytowany fragment umowy ma na celu jej  „zalegalizowanie”, stąd zafałszowanie w umowie rzeczywistego miejsca jej zawarcia.

Wzór oświadczenia o odstąpieniu od umowy:

https://cdn05.sulimo.pl/media/userfiles/powiatdrawskipl.cms3.pl/Linki/50357adec4c864b555807fb753c9662e.pdf