Wykład pt. "Upadłość konsumencka"

https://drive.google.com/file/d/117cMQab-MU2ayek3g7kP8EUm2l32LuPr/view?usp=sharing

Artykuł: DZIAŁALNOŚĆ NIEREJESTROWANA

1. Działalność gospodarcza jest to działalność zorganizowana o charakterze zarobkowym, prowadzona w sposób ciągły i we własnym imieniu. Działalność – potocznie nazywana nierejestrową – nawet jeśli spełnia te cztery warunki, to wyjątkowo, ze względu na niski poziom przychodów, nie jest uznawana za działalność gospodarczą. W konsekwencji prowadzenie działalności tego typu nie wymaga wpisu w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.

Działalność prowadzona w przedmiotowy sposób, jest nazywana różnie. Ze względu na ograniczenie jej zakresu limitem przychodu należnego mówi się o niej jako o działalności niskoprzychodowej[1], działalności niskodochodowej[2] albo działalności drobnej[3]. Można też określać ją mianem działalności bagatelnej. Trafnie można zakładać, że działalność prowadzona w powyższy sposób, stanowi uboczne źródło przychodów osoby, która osiąga przychody głównie z innego źródła, np. wynagrodzenie ze stosunku pracy, zaś prowadząc dodatkowo działalność, zamierza dorobić do owego głównego wynagrodzenia. Można spotkać nazewnictwo tej działalności tworzone ze względu na jej cechę polegającą na braku obowiązku jej zgłoszenia do CEIDG. Określenia nawiązujące do wskazywanej cechy to “działalność nierejestrowana” [4] albo powszechnie używane w środkach masowego przekazu “działalność nierejestrowa”. Określeń tych nie należy przyjmować jako trafne. Należy podkreślić, że żadna działalność gospodarcza osoby fizycznej nie podlega rejestracji w rejestrze. Ewidencja nie jest rejestrem, lecz stanowi spis informacji zgłoszonych przez podmioty zobowiązane do zgłoszenia. Rejestrem jest zbiór ustaleń dokonanych przez organ prowadzący rejestr na podstawie danych zgłoszonych przez podmioty zobowiązane do uzyskania wpisu do rejestru (np. rejestr przedsiębiorców KRS)[5].

2.Warunki, które należy spełniać, aby podjąć działalność niezarejestrowana wymienia art. 5 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. prawo przedsiębiorców, zgodnie z którym podmiot uprawiony jest do prowadzenia działalności nierejestrowej:

1) jeżeli przychody z działalności w żadnym miesiącu  nie przekroczą 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia, o którym mowa w ustawie z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (tj. w 2022 roku nie przekroczą kwoty 1505 zł),

2) w okresie ostatnich 60 miesięcy (5 lat) podmiot nie wykonywał działalności gospodarczej.

Działalność tzw. nierejestrową może prowadzić wyłącznie osoba fizyczna. Przepisy regulujące prowadzenie działalności gospodarczej i działalności „nierejestrowej” nie wskazują szczególnych cech takiej osoby. Tym samym  osoba prawna lub jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, nie może prowadzić działalności o której mowa w art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. prawo przedsiębiorców. Zgodnie z art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. prawo przedsiębiorców przepisu art. 5 ust. 1 nie stosuje się do działalności wykonywanej w ramach umowy spółki cywilnej. W konsekwencji działalność osoby fizycznej wykonywana w ramach umowy spółki cywilnej w żadnych okolicznościach nie może stanowić działalności formalnie niegospodarczej. Osoba fizyczna podejmująca w ramach umowy spółki cywilnej działalność spełniającą przesłanki z art. 3 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. prawo przedsiębiorców będzie zobowiązana do złożenia wniosku o wpis do CEIDG[6].

3.Ponadto okres 60 miesięcy niewykonywania działalności, wydaje się bardzo długi. Należy zauważyć, że również dostrzegł to ustawodawca i w przepisach wprowadzających ustawę wprowadził pewne złagodzenie omawianej przesłanki temporalnej. Zgodnie z przepisami – nie stanowi działalności gospodarczej również działalność osoby fizycznej, choćby w okresie ostatnich 60 miesięcy przed dniem wejścia w życie Prawa przedsiębiorców (czyli od 29.4.2013 r. do 29.4.2018 r.) wykonywała działalność gospodarczą, jeżeli osoba ta w okresie 12 miesięcy przed dniem wejścia w życie komentowanej ustawy (czyli od 29.4.2017 r. do 29.4.2018 r.) nie była wpisana do CEIDG lub jej wpis został wykreślony z CEIDG wcześniej niż 12 miesięcy przed dniem wejścia w życie tej ustawy (przed 29.4.2017 r.). 

4.Konieczne jest zarejestrowanie przedsiębiorstwa, nawet przy niewielkich przychodach, gdy działalność:

1) wymaga zezwolenia, koncesji albo wpisu do rejestru działalności regulowanej,

2) została zdefiniowana w przepisach jako działalność gospodarcza w rozumieniu ustawy – Prawo przedsiębiorców.

W powyższych przypadkach działalność nie może być wykonywana jako działalność nierejestrowa.

5.Osoba wykonująca działalność nieewidencjonowaną nie jest przedsiębiorcą w rozumieniu art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. prawo przedsiębiorców i nie spoczywają na niej obowiązki związane z wykonywaniem działalności gospodarczej. Wykonywanie działalności nieewidencjonowanej nie wyklucza natomiast możliwości uznania wykonującej ją osoby za przedsiębiorcę w rozumieniu innych ustaw, w tym w szczególności w rozumieniu art. 43¹ KC. W przypadku uznania za przedsiębiorcę w rozumieniu art. 43¹ KC osoba wykonująca działalność nieewidencjonowaną będzie zobowiązana do przestrzegania przepisów KC adresowanych do przedsiębiorców, w tym przepisów wiążących przedsiębiorców w relacjach z konsumentami[7].

Prowadzenie działalności nieewidencjonowanej nie wywołuje obowiązku opłacania żadnych składek ZUS – społecznych ani zdrowotnej. Osoba prowadząca taką działalność nie dokonuje czynności rejestracyjnych w ZUS i nie składa deklaracji do tego organu. Prowadzący działalność nieewidencjonowaną nie jest zwolniony z odprowadzania podatku dochodowego. Osiągane dochody są opodatkowane, jednak nie na tych samych zasadach co działalność gospodarcza (z której co miesiąc lub kwartał dokonuje się zapłaty zaliczek na podatek dochodowy). Przychody uzyskane z prowadzenia działalności nieewidencjonowanej podatnik wykazuje dopiero w zeznaniu rocznym, składanym na formularzu PIT-36, w części “Inne źródła”. Opodatkowanie VAT w działalności nieewidencjonowanej następuje w ten sam sposób, jak w działalności gospodarczej. Podmiotowe zwolnienie z VAT obowiązuje ze względu na nieprzekroczenie limitu obrotów ze sprzedaży osiąganych w skali roku. (zwolnienie podmiotowe do 200 tys. zł przychodu)

6.Zgodnie z art. 5 ust. 3 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. prawo przedsiębiorców, jeżeli przychód należny z wykonywanej działalności przekroczy w danym miesiącu 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia, działalność ta staje się działalnością gospodarczą, począwszy od dnia, w którym nastąpiło to przekroczenie. W takim przypadku osoba wykonująca działalność na podstawie art. 5 ust. 4 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. prawo przedsiębiorców zobowiązana jest złożyć w terminie 7 dni od dnia, w którym nastąpiło przekroczenie tej wysokości, wniosek o wpis do CEIDG. Niezłożenie wniosku może być podstawą odpowiedzialności wykroczeniowej na podstawie art. 60¹ § 1 kodeksu wykroczeń, zgodnie z którym Kto wykonuje działalność gospodarczą bez wymaganego zgłoszenia do ewidencji działalności gospodarczej, wpisu do rejestru działalności regulowanej lub bez wymaganej koncesji albo zezwolenia, podlega karze ograniczenia wolności albo grzywny.

Artykuł 5 ust. 2 prawo przedsiębiorców pozwala osobie wykonującej działalność nieewidencjonowaną złożyć w dowolnym momencie wniosek o wpis do CEIDG. W przypadku złożenia takiego wniosku wykonywana działalność, bez względu na wysokość uzyskiwanego z niej przychodu, z dniem określonym we wniosku staje się działalnością gospodarczą.

[1] Uzasadnienie projektu ustawy – Prawo przedsiębiorców, s. 21

[2] M. Sieradzka, Zakres przedmiotowy i podmiotowy, s. 36

[3] B. Kotowicz, M. Słaby, Ułatwienia, s. 39–40

[4] M. Zdyb, Podstawowe zasady, s. 5; M. Sieradzka, Zakres przedmiotowy i podmiotowy, s. 35–36; B. Kotowicz, M. Słaby, Ułatwienia, s. 42

[5] Prawo przedsiębiorców. Komentarz, red. dr hab. Grzegorz Kozieł, 2019.

[6] Prawo przedsiębiorców. Komentarz, red. dr hab. Grzegorz Kozieł, 2019.

[7] uzasadnienie projektu ustawy – Prawo przedsiębiorców, Druk sejmowy VIII kadencji Nr 2051, s. 22